آموزش خرید سکه در بورس کالا و تحویل حضوری

اگر به‌دنبال روشی امن و کم‌ریسک برای خرید سکه طلا هستید، احتمالاً نام بورس کالا را شنیده‌اید. خرید سکه از طریق بورس نه‌تنها قیمت مناسبی دارد، بلکه امکان دریافت حضوری و رسمی سکه را نیز برای شما فراهم می‌کند. در این راهنما، به‌صورت مرحله‌به‌مرحله آموزش خرید گواهی سپرده سکه و نحوه تحویل حضوری آن را به شما ارائه می‌دهیم.

سکه بورسی یعنی چه؟

سکه بورسی در واقع نوعی سکه طلا است که در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران معامله می‌شود. این سکه‌ها به‌صورت فیزیکی در خزانه‌های رسمی بورس کالا یا بانک‌هایی مانند بانک صادرات، رفاه کارگران، بانک سامان و غیره نگهداری می‌شوند.

با خرید سکه بورسی یک گواهی رسمی صادر می‌شود که نشان‌دهنده مالکیت شما بر آن سکه است. یعنی وقتی شما سکه بورسی می‌خرید، در اصل یک سکه طلا را در یکی از خزانه‌های بانکی به نام خودتان ثبت می‌کنید؛ بدون اینکه نیاز باشد آن را به شکل فیزیکی و در لحظه تحویل بگیرید. 

گواهی سپرده کالایی سکه طلا از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها معامله می‌شود. نماد هر سکه بورسی هم در بورس کالا تعریف شده و معمولاً شامل نام خزانه و تاریخ سررسید است.

قیمت سکه بورسی تحت تأثیر عرضه و تقاضا در بورس تعیین می‌شود و اغلب کمی پایین‌تر از قیمت بازار آزاد است، هرچند که در برخی مواقع ممکن است این اختلاف کمتر یا بیشتر شود. 

نکته مهم این است که سکه بورسی قابلیت تحویل حضوری دارد، یعنی دارنده گواهی می‌تواند با مراجعه به خزانه مربوطه، سکه خود را به‌صورت فیزیکی تحویل بگیرد. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند از این راه قانونی برای خرید سکه استفاده کنند. آموزش خرید سکه در حراج سکه بانک مرکزی (آپدیت ۱۴۰۴)

تفاوت خرید سکه از بورس با خرید سنتی

خرید سکه از بورس کالا با آنچه در خرید از بازار سنتی تجربه می‌کنید تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد.

در بازار سنتی معمولاً معامله به‌صورت خرید و تحویل آنی سکه انجام می‌شود و وابسته به اعتماد دوطرفه است، درحالی‌که در بورس کالا خرید از طریق سیستم رسمی و ثبت‌شده در حساب کارگزاری صورت می‌گیرد؛ از طرفی الزامی برای تحویل سکه فیزیکی وجود ندارد و سرمایه‌گذار می‌تواند تا زمان سررسید سکه را بفروشد، تبدیل کند یا تحویل بگیرد.

همچنین قیمت در بورس بر اساس عرضه و تقاضای واقعی در بازار تعیین می‌شود و هیچ‌ ربطی به چانه‌زنی یا نوسانات ناگهانی بازار آزاد ندارد.

ویژگی	خرید از بورس کالا	خرید از بازار سنتی
نحوه خرید	آنلاین و از طریق سامانه کارگزاری	حضوری
مالکیت قانونی	با گواهی رسمی و قابل استعلام	رسید رسمی یا قبض دستی
قیمت‌گذاری	بر اساس عرضه و تقاضا در بورس	وابسته به نرخ‌های بازار و سود فروشنده
امکان تحویل حضوری	با طی مراحل رسمی امکان تحویل دارد اما الزامی نیست.	تحویل آنی در فروشگاه الزامی است.
امنیت معامله	بسیار بالا و تحت نظارت سازمان بورس	وابسته به اعتبار فروشگاه
کارمزد و هزینه جانبی	کارمزد کارگزاری و هزینه انبارداری	سود فروشنده
مالیات	شامل ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده به هزینه انبارداری و ارزیابی سکه	ندارد
امکان فروش مجدد	به‌راحتی در بورس کالا	نیاز به پیدا کردن خریدار یا فروشنده جدید

مزایا و ریسک‌های اصلی این روش

با خرید سکه از بورس کالا مالکیت شما ثبت‌شده و قابل‌استعلام است و خطر کلاهبرداری وجود ندارد. همچنین امکان خرید آنلاین و تحویل حضوری سکه در این نوع خرید فراهم شده است.

اما از طرفی این روش نیاز به طی برخی مراحل اداری دارد و شامل کارمزد و هزینه‌های جانبی می‌شود. همچنین معاملات آن فقط در ساعات بازار بورس امکان‌پذیر است.

در جدول زیر به بررسی مزایا و معایب خرید سکه در بورس کالا می‌پردازیم:

مزایا	ریسک‌ها
مالکیت رسمی و ثبت‌شده با نام خریدار	نیاز به طی مراحل اداری برای تحویل حضوری
امنیت بالا و حذف ریسک کلاهبرداری	هزینه‌های جانبی مانند کارمزد کارگزاری و هزینه انبارداری
قیمت‌گذاری دقیق بر اساس عرضه و تقاضا	محدود به ساعات معاملاتی بازار بورس
امکان خرید و فروش آنلاین از طریق کارگزاری‌ها	نوسانات بازار طلا که می‌تواند باعث ضرر در کوتاه‌مدت شود
قابلیت تحویل حضوری سکه از خزانه سازمان بورس کالا یا بانک‌ها	نیاز به دانش و آشنایی با فرایندهای بورسی
مناسب برای سرمایه‌گذاری میان‌مدت یا بلندمدت	تحویل فقط از خزانه‌های مشخص در شهر تهران

انواع گواهی سپرده سکه در بورس کالا

اگر قصد خرید سکه از بورس را دارید، با اصطلاح «گواهی سپرده سکه» زیاد مواجه خواهید شد. اما همه این گواهی‌ها یکسان نیستند و تفاوت‌هایی در نماد، بانک ارائه‌دهنده، و شرایط تحویل آن‌ها وجود دارد. در زمان نوشته شدن این مطلب (خردادماه ۱۴۰۴)، ۴ نوع گواهی سپرده سکه در سامانه بورس کالای ایران عنوان شده‌اند که شامل موارد زیر هستند:

نام گواهی سپرده سکه	نماد معاملاتی
گواهی سپرده سکه بانک رفاه کارگران	سكه0312پ01
گواهی سپرده سکه بانک سامان	سكه0112پ04
گواهی سپرده سکه بانک آینده	سكه0411پ05
گواهی سپرده سکه بورس کالای ایران	CD1GOC0001

در ادامه، ابتدا با مفهوم گواهی سپرده سکه آشنا می‌شویم و سپس تفاوت بین نمادهای مختلف آن را بررسی می‌کنیم.

گواهی سپرده سکه چیست؟

گواهی سپرده سکه نوعی اوراق بهادار قابل‌معامله در بورس کالا است که نشان‌دهنده مالکیت شما بر یک عدد سکه طلای تمام بهار آزادی و طرح جدید است. این سکه‌ها در خزانه‌های بانکی معتبر مثل بانک رفاه، سامان، آینده یا خزانه بورس کالای ایران به‌صورت فیزیکی نگهداری می‌شوند و اصالت آن‌ها توسط بورس کالا تأیید شده است. شما با خرید این گواهی، سکه‌ای را می‌خرید که وجود واقعی دارد و در مکان امنی نگهداری می‌شود؛ اما دیگر دغدغه نگهداری فیزیکی، سرقت یا تقلبی بودن سکه را ندارید.

محل نگهداری گواهی سپرده سکه

سکه‌هایی که پشتوانه گواهی سپرده بورسی هستند، به‌صورت فیزیکی در مکان‌هایی به نام «خزانه» نگهداری می‌شوند. این خزانه‌ها معمولاً در بانک‌های منتخب تهران یا مستقیماً در محل بورس کالای ایران قرار دارند

توجه داشته باشید که تحویل سکه از طریق سازوکار مستقیم بورس انجام می‌شود و معمولاً جزئیات نوبت‌دهی یا مراحل مراجعه با کارگزاری هماهنگ می‌شود.

نکته مهم این است که محل خزانه روی نماد گواهی سکه تأثیر می‌گذارد؛ برای مثال اگر سکه‌ای با نماد مشخصی در خزانه بانک سامان نگهداری شود، شما نمی‌توانید آن را از بانک رفاه تحویل بگیرید.

واحد گواهی سپرده سکه

اصطلاح «واحد» در بورس به این معناست که چند واحد از هر نوع گواهی‌، برابر با یک سکه است.

هر گواهی سکه طلا در خزانه بورس کالای ایران دقیقاً معادل یک عدد سکه کامل است. اما هر گواهی سپرده سکه‌های بانکی برابر با ۰.۰۰۱ سکه است. بنابراین هر ۱۰۰۰ گواهی سپرده سکه بانکی مساوی با یک سکه است.

تاریخ سررسید در گواهی سپرده سکه

در برخی نمادهای گواهی سکه مانند سکه‌های بانکی، تاریخ سررسید تعریف می‌شود. یعنی این گواهی تا تاریخ مشخصی اعتبار دارد و بعد از آن تاریخ، دیگر امکان معامله آن گواهی وجود ندارد. بنابراین شما باید قبل از سررسید آن را بفروشید، به CD1GOC0001 سکه تبدیل کنید یا برای تحویل حضوری سکه اقدام کنید.

سپرده سکه‌های مربوط به بانک‌های رفاه، آینده و سامان دارای سررسید هستند اما سپرده سکه بورس کالای ایران بدون تاریخ سررسید است؛ یعنی شما می‌توانید آن‌ را بدون محدودیت زمانی نگه دارید یا معامله کنید.

زمان معاملات گواهی سپرده سکه

زمان معاملات گواهی‌های سکه هم مانند سهام، در روزهای کاری بورس (شنبه تا چهارشنبه) انجام می‌شود. این معاملات در دو مرحله صورت می‌گیرد. مرحله اول «پیش‌گشایش» است که بین ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۲ انجام می‌شود و در این بازه فقط می‌توانید سفارش ثبت کنید اما معامله‌ای انجام نمی‌شود. سپس وارد مرحله «حراج پیوسته» می‌شوید که معمولاً از ساعت ۱۲ شروع می‌شود و تا ۱۸ ادامه دارد.

در این میان ناگفته نماند که سپرده سکه CD1GOC0001 در روزهای پنجشنبه نیز قابل‌معامله یا تحویل حضوری است و از ساعت ۱۱:۳۰ الی ۱۵ در دسترس است.

معاملات پیوسته گواهی سپرده سکه

منظور از معاملات پیوسته این است که پس از آغاز حراج، سفارش‌های خرید و فروش به‌صورت لحظه‌ای و آنلاین با یکدیگر تطبیق داده می‌شوند. بنابراین شما می‌توانید در لحظه قیمت بازار را ببینید و تصمیم بگیرید که سکه بخرید یا بفروشید. این ویژگی باعث می‌شود که نقدشوندگی گواهی‌های سکه بالا باشد.

تفاوت بین نمادهای مختلف

در فرایند سرمایه‌گذاری در سکه از طریق بورس کالا، نمادهای مختلف گواهی سپرده سکه در دسترس سرمایه‌گذاران قرار دارند. این نمادها اگرچه همگی نماینده سکه تمام بهار آزادی هستند، اما از چند نظر چند با یکدیگر تفاوت دارند:

• محل خزانه نگهداری سکه: هر نماد به خزانه یک بانک مشخص یا خزانه بورس کالا تعلق دارد. اگر قصد تحویل حضوری دارید، باید نمادی را انتخاب کنید که خزانه آن در دسترس شما باشد.
• واحد معاملاتی: هر ۱۰۰۰ گواهی سپرده‌ سکه بانکی برابر با ۱ سکه است. از طرفی هر گواهی سپرده سکه خزانه بورس کالا برابر با ۱ سکه است.
• زمان معاملات: ساعت معاملات نمادها از شنبه تا چهارشنبه است؛ اما معاملات سکه CD1GOC0001 در روز پنجشنبه نیز فراهم است.
• تاریخ سررسید: نمادهای سپرده سکه بانکی تاریخ انقضا دارند و پس از آن قابل معامله نیستند. در مقابل، نماد سپرده سکه بورس کالای ایران بدون سررسید است و می‌توان آن را تا هر زمان نگهداری کرد.

نمادهای سکه در بورس کالا

هر سکه بورسی با یک نماد مشخص در بورس کالا معامله می‌شود. در ادامه لیست نمادهای فعال را معرفی و آن‌ها را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم.

بانک رفاه کارگران (سکه۳۱۲پ۰۱)

نماد سکه۳۱۲پ۰۱ مربوط به گواهی سپرده سکه‌ای است که در خزانه پردیس بانک رفاه کارگران نگهداری می‌شود. این نماد یکی از نمادهای فعال بازار است و در دسته معاملات عمده قرار می‌گیرد، چون واحد پایه آن به‌جای یک سکه، معادل هزار گواهی تعریف شده است.

این گواهی دارای تاریخ سررسید ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ است و بعد از آن باید تسویه شود. معاملات آن در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۲ تا ۱۸ انجام می‌شود و دارای مرحله پیش‌گشایش از ۱۱:۳۰ تا ۱۲ است. همچنین معاملات آن به‌صورت پیوسته انجام می‌شود. ویژگی‌های نماد سکه۳۱۲پ۰۱ به شرح زیر است:

• محل خزانه: خزانه پردیس بانک رفاه کارگران
• نوع سکه: تمام بهار آزادی/ سال ضرب ۱۳۸۶/ عیار: ۲۲/ وزن ۸.۱۳۳ گرم
• واحد معامله: هر ۱۰۰۰ گواهی برابر با ۱ سکه
• ارزش تقریبی بازار: ۲,۴۰۴,۹۰۱,۳۰۰,۰۰۰ تومان
• تاریخ سررسید: ۳۱ تیر ۱۴۰۴
• حداقل خرید: ١,۰۰۰ گواهی سپرده کالایی
• سقف هر سفارش: ۱۰,۰۰۰ قطعه سکه
• روزهای معاملاتی: شنبه تا چهارشنبه
• ساعت معاملات: پیش‌گشایش ۱۱:۳۰ تا ۱۲، حراج پیوسته ۱۲ تا ۱۸
• نحوه معامله: پیوسته
• آدرس تحویل‌دهی: تهران – میدان ونک- خیابان ملاصدرا – خیابان شیراز شمالی – نبش کوچه حاضری – پلاک ۱۸۶

بانک سامان (سکه۰۴۱۲پ۰۴)

نماد مرتبط با خزانه بانک سامان یکی از نمادهای فعال گواهی سپرده سکه در بورس کالا است. این سکه‌ها در انبار خزانه بانک سامان نگهداری می‌شوند و امکان تحویل حضوری سکه برای دارندگان این گواهی فراهم است. این نماد تاریخ سررسید دارد و فقط تا پایان بهمن ۱۴۰۴ اعتبار دارد. زمان معاملات آن از شنبه تا چهارشنبه، بین ساعت ۱۲ تا ۱۸ است. به دلیل حضور در بازه‌ی زمانی مشخص، این نماد بیشتر برای کسانی مناسب است که دید کوتاه‌مدت تا میان‌مدت دارند یا فقط قصد خرید و تحویل فیزیکی سکه در این بازه را دارند. ویژگی‌های نماد سکه۰۴۱۲پ۰۴ به شرح زیر است:

• محل خزانه: بانک سامان
• نوع سکه: تمام بهار آزادی/ سال ضرب ۱۳۸۶/ عیار: ۲۲/ وزن ۸.۱۳۳ گرم
• واحد معامله: هر ۱۰۰۰ گواهی برابر با ۱ سکه
• ارزش تقریبی بازار: ۱,۱۰۸,۵۹۴,۵۰۰,۰۰۰ تومان
• تاریخ سررسید: ۲۸ اسفند ۱۴۰۴
• حداقل خرید: ١,۰۰۰ گواهی سپرده کالایی
• سقف هر سفارش: ۱۰,۰۰۰ قطعه سکه
• روزهای معاملاتی: شنبه تا چهارشنبه
• ساعت معاملات: پیش‌گشایش ۱۱:۳۰ تا ۱۲، حراج پیوسته ۱۲ تا ۱۸
• آدرس تحویل‌دهی: تهران – خیابان ولیعصر – نرسیده به چهارراه پارک وی – نبش کوچه ترکش دوز – پلاک ۲

بانک آینده (سکه۴۱۱پ۵۵)

نماد سکه۴۱۱پ۵۵ مربوط به سکه‌هایی است که در خزانه بانک آینده نگهداری می‌شوند. این نماد برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که قصد تحویل فیزیکی دارند و می‌خواهند تا پیش از پایان اعتبار گواهی، سکه خود را دریافت کنند. گواهی این نماد دارای تاریخ سررسید ۳۰ بهمن ۱۴۰۴ است. زمان معاملات آن از شنبه تا چهارشنبه بین ساعت ۱۲ تا ۱۸ است و معامله‌ها به‌صورت پیوسته انجام می‌شود. ویژگی‌های نماد سکه۴۱۱پ۵۵ به شرح زیر است:

• محل خزانه: بانک آینده
• نوع سکه: تمام بهار آزادی/ سال ضرب ۱۳۸۶/ عیار: ۲۲/ وزن ۸.۱۳۳ گرم
• واحد معامله: هر ۱۰۰۰ گواهی برابر با ۱ سکه
• ارزش تقریبی بازار: ۶۶۱,۲۷۸,۷۰۰,۰۰۰ تومان
• تاریخ سررسید: ۳۰ بهمن ۱۴۰۴
• حداقل خرید: ١,۰۰۰ گواهی سپرده کالایی
• سقف هر سفارش: ۱۰,۰۰۰ قطعه سکه
• روزهای معاملاتی: شنبه تا چهارشنبه
• ساعت معاملات: پیش‌گشایش ۱۱:۳۰ تا ۱۲، حراج پیوسته ۱۲ تا ۱۸
• آدرس تحویل‌دهی: تهران – بزرگراه مدرس جنوب به شمال – خیابان تقاطع نلسون ماندلا – ابتدای خیابان بیدار – شماره یک (برج آینده)

بورس کالای ایران (CDIGOC0001)

نماد CDIGOC0001 نماینده گواهی سپرده سکه‌ای است که در خزانه بورس کالای ایران نگهداری می‌شود. این نماد برخلاف سایر نمادها که وابسته به خزانه بانک‌های تجاری هستند، مستقیماً زیر نظر بورس کالا اداره می‌شود. یکی از مزایای اصلی این نماد، نداشتن تاریخ سررسید است؛ یعنی شما می‌توانید بدون محدودیت زمانی، گواهی را نگه دارید یا در هر زمان آن را بفروشید.

از نظر ساختار، هر گواهی این نماد معادل یک عدد سکه تمام بهار آزادی طرح جدید است. زمان معاملات آن نیز بیشتر از دیگر دیگر نمادهای معاملاتی بوده و در روز پنجشنبه نیز فعال است. ویژگی‌های نماد CDIGOC0001 به شرح زیر است:

• محل خزانه: خزانه بورس کالای ایران

• نوع سکه: تمام بهار آزادی/ سال ضرب ۱۳۸۶/ عیار: ۲۲/ وزن ۸.۱۳۳ گرم
• واحد معامله: هر گواهی برابر با یک قطعه سکه طلا
• تاریخ سررسید: ندارد
• حداقل خرید: ١ گواهی سپرده کالایی
• سقف هر سفارش: ١٠ قطعه سکه
• روزهای معاملاتی: شنبه تا پنج‌شنبه
• ساعت معاملات: پیش‌گشایش ۱۱:۳۰ تا ۱۲، حراج پیوسته ۱۲ تا ۱۸ شنبه تا چهاشنبه/ ۱۲ تا ۱۵ پنجشنبه
• سامانه معاملات: سامانه معاملات ابزارهای نوین مالی بورس کالای ایران
• آدرس تحویل‌دهی: تهران خیابان آیت الله طالقانی، بعد از تقاطع ولی عصر (عج)، شماره ۳۵۱

جدول مقایسه کاربردی نمادها

نماد معاملاتی	محل خزانه	تاریخ سررسید	ساعت معاملات	مناسب برای چه نوع سرمایه‌گذاری است؟
CDIGOC0001	خزانه بورس کالای ایران (تهران)	ندارد	شنبه تا چهارشنبه ۱۲ تا ۱۸ پنجشنبه ۱۲ تا ۱۵	سرمایه‌گذارانی که قصد نگهداری بلندمدت یا تحویل سکه در زمان دلخواه را دارند.
سکه۳۱۲پ۰۱	خزانه پردیس بانک رفاه (تهران)	۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴	شنبه تا چهارشنبه ۱۲ تا ۱۸	سرمایه‌گذاران حقوقی یا اشخاصی که در مقیاس عمده (۱۰۰۰ سکه و بالاتر) معامله می‌کنند.
سکه۰۴۱۲پ۰۴	خزانه بانک سامان (تهران)	۲۸ اسفند ۱۴۰۴	شنبه تا چهارشنبه ۱۲ تا ۱۸	افرادی که قصد دریافت فیزیکی سکه از شعبه بانک سامان را دارند و تا پایان سررسید اقدام خواهند کرد.
سکه۴۱۱پ۵۵	خزانه بانک آینده (تهران)	۳۰ بهمن ۱۴۰۴	شنبه تا چهارشنبه ۱۲ تا ۱۸	افرادی که قصد دریافت فیزیکی سکه از شعبه بانک آینده را دارند و تا پایان سررسید اقدام خواهند کرد.

آموزش خرید سکه در بورس کالا گام‌به‌گام (تصویری)

خرید سکه از بورس کالا، فرآیندی ساده است که با روند خرید سهام بورسی تفاوت چندانی ندارد. برای شروع این مسیر، ابتدا باید در یک کارگزاری ثبت‌نام کنید و کد بورسی بگیرید. سپس از طریق سامانه معاملات آنلاین، نماد سکه موردنظر را انتخاب کرده و سفارش خرید ثبت کنید. در نهایت نیز دارایی شما به‌صورت گواهی سپرده سکه در پرتفوی بورسی‌تان نمایش داده می‌شود. در ادامه، هرکدام از این مراحل را به‌صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم.

دریافت کد بورسی و ورود به کارگزاری

اولین قدم برای خرید سکه در بورس کالا، دریافت کد بورس کالا است برای گرفتن کد بورسی، ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام و احراز هویت کنید. سپس ثبت‌نام در کارگزاری و در نهایت طی کردن کد بورس کالا را انجام دهید.

قدم اول: ثبت‌نام در سامانه سجام

مراحل زیر را طی کنید:

• وارد سایت www.sejam.ir شوید و در صفحه اصلی بر گزینه «ثبت‌نام در سجام» کلیک کنید.
• شماره موبایلی را وارد کنید که به نام خودتان ثبت شده باشد. کد تأیید به این شماره ارسال می‌شود.
• کدی که از طریق پیامک دریافت می‌کنید را وارد کنید تا به مرحله بعد بروید.
• در بخش بعد، نوع مشتری را «حقیقی ایرانی» انتخاب کنید و کد ملی خود را وارد نمایید.
• هزینه ثبت‌نام در سجام را به‌صورت آنلاین پرداخت کنید.
• در مرحله بعد، اطلاعات شناسنامه‌ای، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، نام پدر و سایر مشخصات فردی را وارد کنید.
• اگر شخصی به نمایندگی از شما ثبت‌نام می‌کند یا قیم قانونی دارید، اطلاعات او باید در این ادامه ثبت شود. در غیر این صورت، این مرحله را رد کنید.
•  اطلاعات تماس خود شامل آدرس دقیق محل سکونت، کدپستی، تلفن ثابت و ایمیل معتبر را وارد کنید.
• اگر قبلاً کد بورسی یا سابقه فعالیت بورسی دارید، می‌توانید کدهای قدیمی خود را در بخش بعد وارد کنید.
• در مرحله بعد، شغل، درآمد ماهیانه، سطح تحصیلات، منابع درآمد و سایر اطلاعات مالی شما در ثبت می‌شود.
• در بخش آخر نیز اطلاعات حساب بانکی خود شامل شماره شبا و شماره حساب بانکی را وارد کنید.
• در پایان، تمام اطلاعات واردشده به شما نمایش داده می‌شود. پس از مرور، باید تعهدنامه سجام را تأیید کنید تا ثبت‌نام نهایی شود.
• اطلاعات هویتی، بانکی و تماس خود را وارد کنید. بعد از ثبت‌نام، یک کد پیگیری ۱۰ رقمی دریافت خواهید کرد.

قدم دوم: ثبت‌نام در کارگزاری

در مرحله دوم بایستی در کارگزاری مدنظر ثبت‌نام کرده و حساب کاربری خود را ایجاد کنید. در نظر داشته باشید که کارگزاری انتخابی شما باید در بورس کالا فعال باشد. برای بررسی این موضوع سپس وارد سامانه ایبیگو (https://ebgo.ir/) شوید و در بخش «کارگزاری‌های فعال»، تمامی کارگزاری‌هایی که در زمینه بورس کالا فعالیت دارند را مشاهده کنید.

• به وب‌سایت رسمی کارگزاری مراجعه و گزینه «افتتاح حساب» را انتخاب کنید.

• اطلاعات خواسته شده مانند کد ملی، شماره همراه و اطلاعات تماس را وارد کنید.
• یک رمز عبور برای حساب کاربری خود انتخاب کنید.
• کد تایید پیامک شده به شماره همراهتان را وارد کنید.
• در مرحله بعد باید احراز هویت کارگزاری را انجام دهید که معمولاً به صورت آنلاین و با بارگذاری مدارک شناسایی و عکس شما انجام می‌شود.
• پس از احراز هویت، حساب کاربری شما در کارگزاری فعال می‌شود.

قدم سوم: دریافت کد بورسی کالا

در مرحله آخر بایستی در سامانه ایبیگو کارگزاری خود را انتخاب کنید و مراحل دریافت کد بورسی کالا را انجام دهید که شامل مراحل زیر است:

• کد ملی خود را وارد کرده و کد تاییدی که برای شماره همراه شما ارسال می‌شود را در کادر وارد کنید.

• مشخصات فردی خود را وارد کنید تا اطلاعات شما از سامانه سجام نمایش داده شود.
• در مرحله بعد اطلاعات شغلی مانند عنوان شغلی، مدرک تحصیلی، نوع فعالیت و موارد دیگر را وارد کنید.
• در بخش بعد اطلاعات مالی مانند پیش‌بینی حجم معاملات خود در بورس کالا، متوسط درآمد ماهیانه و ارزش روز دارایی تحت مالکیت خود را وارد کنید.
• سپس اسناد خود مانند عکس امضا، تصویر شناسنامه و کارت ملی را آپلود کنید.
• در نهایت نیز متون مربوط به تعهد‌نامه‌های بورس کالا را تایید کنید.

ورود به سامانه معاملات گواهی سپرده

برای خرید گواهی سپرده سکه، باید وارد سامانه معاملات آنلاین کارگزاری خودشوید. این سامانه‌ها معمولاً برای خرید و فروش سهام استفاده می‌شوند ولی دسترسی به بازار گواهی سپرده کالایی سکه را نیز فراهم می‌کنند. البته درصورتی‌که بخواهید سکه CDIGOC0001 را خریداری کنید بایستی از وارد وبسایت رسمی معاملات بورس کالا شوید.

انتخاب نماد و ارسال سفارش خرید

پس از ورود به سامانه، باید نماد معاملاتی سکه مورد نظر خود را انتخاب کرده و سفارش خرید ثبت کنید. نمادهای سکه معمولاً با کلمه «سکه» شروع می‌شوند و بعد از آن کدی شامل عدد و حرف دارند که از نمونه‌های آن‌ها می‌توان به سکه۳۱۲پ۰۱، سکه۰۴۱۲پ۰۴ و سکه۴۱۱پ۵۵ اشاره کرد. مراحل سفارش‌گذاری به شرح زیر است:

• در کادر جستجوی نماد، عبارت «سکه» را وارد کنید تا لیست نمادهای گواهی سپرده سکه نمایش داده شود.
• با کلیک روی نماد، اطلاعات بازار مانند قیمت، عرضه، تقاضا، بیشترین و کمترین قیمت روز را ببینید.
• در بخش ثبت سفارش تعداد گواهی مورد نظر و قیمت دلخواه خود را وارد کنید.
• دکمه «خرید» را بزنید و سفارش را نهایی کنید.
• گواهی سپرده خریداری‌شده مانند سهام قابل‌معامله است و در هر زمان می‌توانید آن را از طریق سامانه معاملاتی بفروشید.

مشاهده دارایی در پرتفوی

پس از انجام موفق سفارش خرید، گواهی سپرده سکه به‌عنوان دارایی وارد پرتفوی بورسی شما می‌شود. این یعنی مالکیت رسمی سکه به نام شما ثبت شده و قابل مشاهده است.

در پنل معاملاتی، وارد بخش «پرتفوی» یا «دارایی‌ها» شوید.

نماد گواهی سکه (مثلاً سکه۰۴۱۲پ۰۴) را بررسی کنید که تعداد، قیمت خرید و سود/زیان لحظه‌ای آن نمایش داده می‌شود.

ساعت معاملات، دامنه نوسان و محدودیت‌ها

برای خرید و فروش موفق، باید با ساعت معاملات سکه در بورس کالا، دامنه نوسان قیمت و محدودیت‌های خرید و برداشت وجه آشنا باشید؛ چراکه این موارد بر زمان و نحوه معامله شما تأثیر مستقیم می‌گذارند. در ادامه همه این نکات را توضیح می‌دهیم.

ساعت دقیق معاملات سکه

نمادهای مربوط به بانک‌های رفاه، سامان و آینده، همگی در یک چارچوب زمانی مشخص معامله می‌شوند. معاملات این نمادها از شنبه تا چهارشنبه انجام می‌شود و شامل دو مرحله پیش‌گشایش و حراج پیوسته است. در مرحله پیش‌گشایش فقط امکان ثبت سفارش وجود دارد و در مرحله حراج، معاملات به‌صورت لحظه‌ای انجام می‌شود.

• پیش‌گشایش: ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۲:۰۰
• حراج پیوسته: از ساعت ۱۲:۰۰ تا ۱۸:۰۰
• روزهای معاملاتی: شنبه تا چهارشنبه

از طرفی نماد سپرده کالایی سکه خزانه بورس کالای ایران در همه روزهای کاری بورس یعنی شنبه تا پنج‌شنبه قابل معامله است و تفاوت اصلی آن در ساعت پایان معاملات است.

• روزهای معاملاتی: شنبه تا پنج‌شنبه
• پیش‌گشایش: ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۲:۰۰
• حراج پیوسته شنبه تا چهارشنبه: ۱۲:۰۰ تا ۱۸:۰۰
• حراج پیوسته پنج‌شنبه: ۱۲:۰۰ تا ۱۵:۰۰

سقف و کف خرید

کف خرید در نمادهای گواهی سپرده سکه طلا، یک واحد (یعنی یک سکه) است. اما در نمادهای عمده مانند سکه۳۱۲پ۰۱ که هر ۱۰۰۰ گواهی معادل یک واحد معاملاتی است، کف خرید برابر با ۱۰۰۰ گواهی تعیین شده و سفارش کمتر از این مقدار پذیرفته نمی‌شود.

سقف خرید نیز محدود است. هر سفارش خرید در نمادهای عادی حداکثر می‌تواند شامل ۱۰ سکه باشد. در نمادهای عمده، سقف سفارش برابر با ۱۰٬۰۰۰ گواهی است که معادل ۱۰ واحد معاملاتی خواهد بود.

همچنین، مجموع دارایی گواهی سپرده سکه طلا برای اشخاص حقیقی نباید بیشتر از ۱۰۰ سکه باشد.

معاملات گواهی سکه در هر روز معاملاتی فقط می‌توانند در دامنه مثبت و منفی ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل انجام شوند. تنها در روز نخست بازگشایی یک نماد جدید، محدودیت نوسان اعمال نمی‌شود و قیمت براساس عرضه و تقاضا کشف می‌شود.

محدودیت‌های واریز و برداشت

در بازار گواهی سپرده سکه، برای واریز یا برداشت سکه فیزیکی به/از خزانه، محدودیت‌هایی وجود دارد که رعایت آن‌ها الزامی است. اولاً تنها سکه‌هایی قابل واریز به خزانه هستند که تمام بهار آزادی، ضرب سال ۱۳۸۶ به بعد و دارای عیار ۹۰۰ از ۱۰۰۰ باشند. همچنین واریز سکه به خزانه نیازمند هماهنگی قبلی، مراجعه حضوری و پرداخت هزینه‌های مربوط به ارزیابی و بسته‌بندی است.

برای برداشت سکه، خریدار باید حداقل یک سکه کامل در پرتفوی خود داشته باشد. تحویل سکه فقط از خزانه‌ای انجام می‌شود که نماد مربوطه به آن متصل است. برداشت نیز تنها در روزها و ساعات مشخص، با رزرو نوبت قبلی از طریق کارگزاری، امکان‌پذیر است. هزینه‌هایی مانند اجرت بسته‌بندی یا بیمه نیز ممکن است در زمان تحویل دریافت شود.

نحوه تحویل سکه از انبار بورس به صورت حضوری

در صورت خرید گواهی سپرده سکه، امکان دریافت فیزیکی سکه از خزانه بانکی فراهم است. این فرآیند با ثبت درخواست در کارگزاری آغاز می‌شود و پس از دریافت نوبت و ارائه مدارک، تحویل حضوری انجام می‌گیرد. در ادامه، مراحل و الزامات آن را توضیح می‌دهیم.

مراحل ثبت درخواست تحویل

برای دریافت حضوری سکه از خزانه، ابتدا باید مطمئن شوید که در پرتفوی بورسی خود دست‌کم یک گواهی سکه کامل از نمادی دارید که امکان تحویل فیزیکی دارد. سپس باید از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری یا تماس با پشتیبانی آن، نسبت به ثبت درخواست تحویل اقدام کنید. بعضی از کارگزاری‌ها مانند مفید، آگاه یا فارابی این قابلیت را به‌صورت آنلاین در اختیار کاربران قرار داده‌اند.

پس از ثبت درخواست، کارگزاری برای شما یک معرفی‌نامه رسمی صادر می‌کند که در واقع مجوز مراجعه به خزانه و تحویل سکه است. این معرفی‌نامه یا از طریق حساب کاربری‌تان در سامانه معاملاتی قابل دریافت است یا برای شما ارسال می‌شود.

همچنین باید طبق راهنمای کارگزاری، نوبت تحویل حضوری را نیز رزرو کنید. بدون نوبت قبلی، اغلب خزانه‌ها خدمات تحویل ارائه نمی‌دهند.

زمان و مکان تحویل سکه

تحویل سکه فقط از خزانه‌ای انجام می‌شود که گواهی سپرده سکه مربوط به همان محل باشد. به‌عنوان مثال، اگر گواهی شما مربوط به نماد بانک سامان است، فقط از خزانه بانک سامان می‌توانید سکه را تحویل بگیرید. امکان دریافت سکه از خزانه‌های دیگر وجود ندارد.

زمان مراجعه حضوری معمولاً در روزهای کاری شنبه تا چهارشنبه و در ساعات اداری، معمولاً بین ۹ تا ۱۳، انجام می‌شود. زمان دقیق مراجعه توسط کارگزاری به شما اطلاع داده خواهد شد. توجه داشته باشید که:

• تحویل بدون رزرو نوبت قبلی ممکن نیست.
• آدرس دقیق و ساعت کاری هر خزانه ممکن است متفاوت باشد و باید از کارگزاری استعلام شود.

مدارک مورد نیاز

در زمان مراجعه به خزانه برای تحویل حضوری سکه، همراه داشتن مدارک زیر برای تطبیق هویت شما با اطلاعات ثبت‌شده در بورس کالا الزامی است:

• کارت ملی هوشمند یا شناسنامه
• معرفی‌نامه رسمی که توسط کارگزاری صادر شده باشد
• اطلاعات گواهی دارایی یا پرینت پرتفوی
• کد بورسی

تجربه واقعی کاربران

در ادامه تعدادی از تجربه‌های مثبت و منفی کاربران از خرید و تحویل سکه بورسی را بررسی می‌کنیم.

بازخوردهای مثبت

• برخی کاربران اعلام کرده‌اند که فرآیند تحویل سکه فیزیکی با هماهنگی قبلی و پیگیری از طریق کارگزاری، به‌خوبی انجام شده است. تأیید کارگزاری حدود ۲۴ ساعت زمان می‌برد و پس از آن، مراجعه حضوری با کارت شناسایی و پرداخت هزینه انبارداری کافی بوده است.
• از دیگر نکات مفید مطرح‌شده این است که برای تحویل، نیازی به نوبت‌گیری نیست و پس از تکمیل فرآیند، امکان مراجعه حضوری و دریافت سکه وجود دارد.
• کاربران همچنین توصیه کرده‌اند که پیش از اقدام برای تحویل، از موجودی کافی در حساب بانکی برای پرداخت هزینه انبارداری اطمینان حاصل شود.

بازخوردهای انتقادی

• برخی کاربران از عدم پاسخ‌گویی تلفنی و اختلال در سامانه‌های نوبت‌دهی انبارهای تحویل انتقاد کرده‌اند و عنوان کرده‌اند که فرایند اطلاع‌رسانی باید منظم‌تر باشد.
• در مواردی، تحویل سکه‌های فاقد بسته‌بندی رسمی باعث دشواری در فروش مجدد شده است. یکی از کاربران اشاره کرده که تنها بخشی از سکه‌ها پس از کارشناسی تأیید شده و باقی آن‌ها ناچارا با هزینه بالا به فروش رسیده است.
• همچنین برخی نگرانی‌ها درباره احتمال اعمال مالیات بر عایدی سرمایه در صورت تحویل فیزیکی سکه مطرح شده و کاربران هشدار داده‌اند که ممکن است در آینده، سود حاصل از فروش مشمول مالیات شود.

هزینه‌های خرید، نگهداری و تحویل سکه

خرید سکه از بورس کالا با وجود مزایای متعدد، مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری هزینه‌هایی به همراه دارد. این هزینه‌ها شامل کارمزد معاملات، هزینه نگهداری سکه در خزانه و هزینه‌هایی مربوط به تحویل فیزیکی سکه است. اگرچه این مبالغ نسبت به بازار سنتی پایین‌تر و مشخص‌تر هستند، اما آگاهی از آن‌ها برای تصمیم‌گیری دقیق و جلوگیری از هزینه‌های ناخواسته ضروری است.

کارمزد معاملات

معاملات گواهی سپرده سکه در بورس کالا شامل چند بخش کارمزدی است که در هنگام خرید و فروش از حساب معامله‌گر کسر می‌شود. این کارمزدها بین نهادهای مختلف مانند کارگزاری، بورس کالا، سازمان بورس، سپرده‌گذاری مرکزی و مدیریت فناوری تقسیم می‌شود.

مجموع کارمزد خرید معادل ۰.۱۲۵ درصد و کارمزد فروش نیز ۰.۱۲۵ درصد است. در نتیجه، کل کارمزد برای یک خرید و فروش کامل برابر با ۰.۲۵ درصد خواهد بود.

برای جلوگیری از افزایش هزینه‌ها در معاملات با مبالغ بالا، سقف‌هایی نیز در نظر گرفته شده است. حداکثر کارمزد برای خرید، ۳۰ میلیون تومان و برای فروش نیز ۳۰ میلیون تومان تعیین شده است. بنابراین حتی در معاملات سنگین، هزینه کارمزد از این مقدار بیشتر نخواهد شد.

هزینه انبارداری

هزینه نگهداری روزانه هر قطعه سکه طلا در خزانه بانکی برابر با ۸,۵۰۰ ریال است. این هزینه به‌ازای هر روزی که سکه در خزانه باقی می‌ماند محاسبه می‌شود. علاوه‌برآن، برای هر سکه هزینه ارزیابی به مبلغ ۲۵۰,۰۰۰ ریال دریافت می‌شود. بنابراین، افرادی که قصد نگهداری طولانی‌مدت سکه در خزانه را دارند باید این هزینه روزانه را در نظر بگیرند، چون به‌مرور می‌تواند قابل‌توجه شود.

مالیات یا هزینه‌های پنهان

خرید و فروش سکه بورسی مشمول مالیات نیست و مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات نقل‌وانتقال به معاملات گواهی سپرده تعلق نمی‌گیرد، اما این به معنی «بدون هزینه بودن آن» نیست. در واقع، برخی هزینه‌های جانبی و پنهان وجود دارد که باید به آن‌ها دقت کرد. برای مثال ممکن است مالیات بر ارزش افزوده به هزینه ارزیابی یا نگهداری سکه در خزانه تعلق بگیرد، به‌ویژه اگر بانک یا نهاد خزانه‌دار این مالیات را در فاکتورهای خدماتی لحاظ کند.

پس هرچند مالیات صفر است، اما هزینه‌های جانبی مثل هزینه ارزیابی، انبارداری و حتی مالیات بر ارزش افزوده برخی خدمات، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم به هزینه نهایی اضافه شود.

مقایسه با حراج‌های بانک مرکزی: مسیر جایگزین یا مکمل؟

حراج‌های بانک مرکزی طی ماه‌های اخیر به‌عنوان یکی از کانال‌های رسمی عرضه سکه، فعال شده‌اند. این فرآیند که مبتنی بر مکانیسم مزایده و با قیمت‌گذاری پایه‌ای انجام می‌شود، تفاوت‌های قابل‌توجهی با معاملات گواهی سپرده در بورس کالا دارد؛ از جمله در زمان‌بندی عرضه، نحوه ثبت‌نام، مدل تسویه و امکان تحویل.

توضیحات کامل درباره جزئیات این روش، نحوه شرکت در حراج‌ها، و ملاحظات اجرایی آن در مقاله‌ آموزش خرید سکه در حراج سکه بانک مرکزی (آپدیت ۱۴۰۴) ارائه شده است. مطالعه این راهنما برای مقایسه دو مسیر رسمی خرید سکه و انتخاب گزینه متناسب با هدف سرمایه‌گذاری، توصیه می‌شود.

مزایا و معایب خرید سکه در بورس کالا

خرید سکه از بورس کالا مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه این موارد را به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم.

مزایای خرید سکه در بورس کالا

مزیت خرید سکه در بورس کالا به شرح زیر است:

• امنیت و مالکیت قانونی: سکه بورسی با کد ملی و کد بورس کالای خریدار ثبت می‌شود و مالکیت آن رسمی است. بدین ترتیب خطراتی مانند کلاهبرداری و افتادن به دام خرید سکه تقلبی در این روش وجود ندارد.
• امکان تحویل فیزیکی: خریدار هر زمان که بخواهد می‌تواند سکه خود را از خزانه بانکی تحویل بگیرد. این گزینه برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری به صورت آنلاین هستند و تمایل دارند در یک زمان مشخص قطعه فیزیکی طلا را تحویل بگیرند، مزیتی بزرگ است.
• قیمت مشخص و دقیق: قیمت سکه در بورس کالا در لحظه و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود؛ بنابراین در دیگر خبری از نرخ‌های سلیقه‌ای یا نوسانات هیجانی نیست.
• معامله آسان و آنلاین: خرید و فروش گواهی سکه از طریق سامانه معاملاتی آنلاین و با چند کلیک
• انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری یا حمل سکه ندارد.
• کارمزد پایین‌تر نسبت به بازار سنتی: خرید و فروش در گواهی سپرده سکه با کارمزدی کمتر از بازار طلا یا صرافی‌ها انجام می‌شود. اما نباید فراموش کرد که کارمزد کارگزاری و انبارداری سکه به آن اضافه می‌شود.
• حذف ریسک‌های نگهداری فیزیکی: تا زمانی که نخواهید سکه خود را تحویل بگیرید، دارایی شما در خزانه بانکی یا خزانه بورس کالا به صورت امن نگهداری می‌شود و دیگر نگرانی سرقت، آسیب یا مفقود شدن آن را ندارید.
• نداشتن مالیات: خرید و فروش سکه در بورس کالا مشمول مالیات نمی‌شود. تنها مالیاتی که باید پرداخت کنید مربوط به مالیات بر ارزش افزوده بر هزینه انبارداری است.

‌معایب خرید سکه در بورس کالا

معایب خرید سکه در بورس کالا به شرح زیر است:

• حداقل خرید معادل یک سکه کامل: در صورتی که بخواهید در این بازار فعالیت انجام دهید، باید حداقل یک سکه کامل یا ۱۰۰۰ گواهی سپرده سکه را خریداری کنید. بنابراین این بازار برای افرادی با بودجه محدود یا کسانی که قصد خرید خرد دارند، گزینه مناسبی نیست.
• محدودیت سقف خرید و نگهداری: هر سفارش خرید فقط تا ۱۰ سکه مجاز است و دارایی اشخاص حقیقی نباید از ۱۰۰ سکه بیشتر شود.
• محدودیت در تحویل حضوری: تحویل سکه فقط از خزانه خاص هر نماد انجام می‌شود و نیاز به هماهنگی، نوبت‌دهی و مراجعه حضوری دارد. تحویل در شهرستان‌ها فعلاً امکان‌پذیر نیست.
• نبود تنوع در نوع سکه: فقط سکه تمام بهار آزادی طرح جدید معامله می‌شود و شامل دیگر انواع سکه نیست.
• زمان محدود معاملات: معاملات فقط در روزهای کاری شنبه تا چهارشنبه و ساعات مشخص ۱۲ تا ۱۸ انجام می‌شود. خارج از این بازه نمی‌توان خرید و فروش کرد یا سکه را تحویل گرفت.
• نیاز به آشنایی با سامانه‌های معاملاتی: افرادی که آشنایی با بورس ندارند ممکن است در شروع کار با پنل‌های معاملاتی، ثبت سفارش و پیگیری وضعیت دچار سردرگمی شوند.

بهترین زمان برای خرید سکه از بورس

انتخاب زمان مناسب برای خرید سکه، تأثیر مستقیمی بر بازدهی سرمایه‌گذاری دارد. نوسانات قیمتی، تفاوت نرخ با بازار آزاد و شرایط اقتصادی، همگی عواملی هستند که باید در نظر گرفته شوند. در ادامه، به مقایسه قیمت سکه در بورس و بازار آزاد و بررسی روند نوسانات قیمتی می‌پردازیم.

مقایسه با بازار آزاد

یکی از سوالات رایج خریداران این است که قیمت سکه بورسی واقعاً به‌صرفه‌تر از بازار آزاد است یا خیر؟ پاسخ این سوال بستگی به چند عامل دارد که مواردی از جمله وضعیت عرضه و تقاضا در بورس، نوسانات نرخ ارز، حباب بازار آزاد و البته هزینه‌های جانبی مثل نگهداری و تحویل سکه را در بر می‌گیرد.

در بسیاری از مواقع، قیمت سکه بورسی پایین‌تر از بازار آزاد است؛ به‌خصوص در شرایطی که در بازار سنتی تقاضا به شکل ناگهانی بالا می‌رود و حباب قیمتی ایجاد می‌شود. اما این اختلاف قیمت همیشه به نفع بورس نیست؛ گاهی ممکن است قیمت گواهی به دلیل محدود بودن فروشنده‌ها در بورس، کمی بالاتر از بازار آزاد باشد.

ساختار بورس باعث می‌شود که نوسانات قیمت کنترل‌شده‌تر و قابل تحلیل‌تر باشد. همچنین دامنه نوسان روزانه ۵ درصدی نیز از نوسانات هیجانی جلوگیری می‌کند.

به طور کلی می‌توان گفت بورس کالا معمولاً قیمت واقعی‌تر و نوسان منطقی‌تری نسبت به بازار سنتی دارد. 

بررسی روند نوسانات

بر اساس نمودارهای قیمتی سه نماد گواهی سپرده سکه طلا (سکه۰۴۱۲پ۰۴، سکه۰۴۱۱پ۵۵، و سکه۳۱۲پ۰۱)، می‌توان روند نوسانات بازار گواهی سکه را در چندماه اخیر به شکل زیر تحلیل و جمع‌بندی کرد:

• رشد آهسته و پیوسته تا پایان زمستان ۱۴۰۳: از تابستان تا دی ۱۴۰۳، قیمت گواهی سپرده سکه در همه نمادها روندی صعودی و داشته است. این رشد تحت تأثیر افزایش تدریجی نرخ دلار و اونس جهانی شکل گرفته و نشانه ورود تدریجی سرمایه به بازار طلا بوده است.

• رشد شارپ در اسفند و فروردین: از اواخر بهمن تا نیمه فروردین ۱۴۰۴، شاهد جهش شدید قیمتی بوده‌ایم. به شکلی که قیمت سپرده سکه از محدوده حدود ۶۰۰ هزار رسال به بالای یک میلیون ریال رسید. این رشد ناگهانی در همه نمودارها دیده می‌شود و به‌احتمال زیاد ناشی از نوسانات نرخ ارز، افزایش تقاضای و نگرانی‌های اقتصادی در آن بازه بوده است.
• اصلاح سریع و سنگین در اردیبهشت: بلافاصله بعد از رشد شدید، بازار وارد فاز اصلاح شد. قیمت‌ها به‌شدت افت کردند و دوباره به محدوده ۷۰۰ تا ۷۵۰ هزار ریال برگشتند. این کاهش نشان‌دهنده خروج بخشی از نقدینگی و آرام شدن جو هیجانی بازار است.
• ثبات نسبی از اواخر اردیبهشت تا خرداد: در چند هفته اخیر، روند قیمت‌ها در هر سه نماد تقریباً افقی و بدون نوسان شدید شده است. قیمت در محدوده ۷۳۰ تا ۷۴۰ هزار ریتا نوسان دارد و حجم معاملات نیز کاهش چشمگیری یافته که بیانگر کم‌ریسک‌تر شدن شرایط بازار و انتظار برای جهت‌گیری جدید است.

به یاد داشته باشید که مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر نوسانات قیمت سکه بورسی عبارت‌اند از:

• نرخ جهانی اونس طلا: تغییر در قیمت طلا در بازارهای بین‌المللی، به‌سرعت روی قیمت سکه داخلی اثر می‌گذارد.
• نوسان نرخ ارز: افزایش یا کاهش نرخ دلار آزاد مستقیماً قیمت سکه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• عرضه و تقاضا در بازار بورس کالا: کمبود فروشنده یا افزایش ناگهانی تقاضا در معاملات روزانه، باعث ایجاد فشار قیمتی می‌شود.

آیا خرید سکه از بورس به صرفه است؟

اگر هدف شما سرمایه‌گذاری رسمی، امن و با ریسک پایین است، بورس کالا گزینه مناسبی به‌شمار می‌رود. اما اگر صرفاً قصد خرید سریع سکه فیزیکی با بودجه محدود دارید، بازار آزاد می‌تواند ساده‌تر باشد. تصمیم نهایی باید بر اساس نیاز و شرایط شما انجام شود. به جدول زیر توجه کنید:

مزایای خرید سکه بورسی	معایب خرید سکه بورسی
قیمت سکه در بورس در بسیاری از روزها پایین‌تر از بازار آزاد ثبت می‌شود.	حداقل خرید یک سکه کامل است و امکان خرید خُرد وجود ندارد.
کارمزد معاملات پایین و دقیق است.	برای تحویل فیزیکی، هزینه‌هایی مانند انبارداری و ارزیابی پرداخت می‌شود.
مالیات ندارد.	در برخی روزها قیمت بورس بالاتر از بازار آزاد مشاهده می‌شود.
مالکیت سکه رسمی است و قابلیت تحویل حضوری در زمان مدنظر وجود دارد.	تحویل حضوری فقط در تهران و در خزانه همان بانک انجام می‌شود.
معاملات آنلاین و بدون نیاز به حضور شخص در بازار انجام می‌شود.

مقایسه قیمت سکه در بازار و بورس کالا

بر اساس مقایسه نمودار قیمت سکه در بازار آزاد و بورس کالا، اختلاف قابل‌توجهی میان این دو دیده می‌شود. قیمت هر سکه امامی در بازار آزاد حدود ۸۶٬۵۰۰٬۰۰۰ تومان است، درحالی‌که معادل همان سکه در بورس کالا مجموعا چیزی در حدود ۷۳٬۳۰۰٬۰۰۰ تومان برای یک سکه تمام است. این اختلاف بیش از ۱۳ میلیون تومان، معادل حدود ۱۸ درصد اختلاف قیمتی را نشان می‌دهد.

این تفاوت قیمت نشان می‌دهد که در شرایط فعلی، خرید سکه از طریق بورس کالا می‌تواند به‌طور محسوسی به‌صرفه‌تر باشد و برای کسانی که قصد نگهداری یا فروش گواهی را دارند و تحویل حضوری برایشان اولویت ندارد کاربردی است.

البته باید توجه داشت که اگر خریدار بخواهد سکه را از خزانه تحویل بگیرد، باید هزینه‌هایی مانند ارزیابی، نگهداری و بسته‌بندی را نیز پرداخت کند که بخشی از این صرفه‌جویی را کاهش می‌دهد. با این حال، از منظر سرمایه‌گذاری، خرید سکه از بورس در این بازه زمانی، گزینه اقتصادی‌تری به‌نظر می‌رسد.

بررسی سناریوهای سود/زیان

در بازه زمانی یک‌ماهه اخیر از ۲۹ اردیبهشت تا ۲۲ خرداد ۱۴۰۴، قیمت این نماد نوسانات قابل توجهی داشته است. در این بازه قیمت از حدود ۷۰ میلیون تومان در کف قیمتی تا ۷۶ میلیون تومان رسیده است. این شرایط، موقعیت‌هایی برای کسب سود فراهم کرده ولی در عین حال خالی از ریسک نبوده است. در ادامه، دو سناریوی متضاد را بررسی می‌کنیم.

سناریوی مثبت

اگر سرمایه‌گذار در تاریخ ۱۴۰۴/۰۳/۱۱ که قیمت پایانی سکه در کف حدود ۷۰ میلیون تومان قرار داشت اقدام به خرید می‌کرد و در تاریخ ۱۴۰۴/۰۳/۲۲ که قیمت به حدود ۷۶ میلیون تومان رسیده بود، فروش انجام می‌داد، سود ناخالص این معامله معادل ۶ میلیون تومان بود. با درنظر گرفتن کارمزد خرید و فروش که جمعاً حدود ۱۸۲ هزار تومان می‌شو، و همچنین هزینه نگهداری سکه در خزانه طی ۱۱ روز حدود ۹٬۳۵۰ تومان است، سود خالص نهایی حدود ۵٬۸۰۰٬۰۰۰ تومان می‌شود. این رقم نشان‌دهنده بازدهی حدود ۸ درصدی در کمتر از دو هفته است که برای سرمایه‌گذاری طلا در مدت‌زمان کوتاه، قابل‌توجه محسوب می‌شود.

سناریوی منفی

اگر فردی در تاریخ ۱۴۰۴/۰۲/۳۰ که قیمت سکه به حدود ۷۴ میلیون تومان رسیده بود خرید انجام می‌داد و سپس ناچار می‌شد در تاریخ ۱۴۰۴/۰۳/۱۲ که قیمت به ۷۰ میلیون تومان سقوط کرده بود، بفروشد، با زیان ناخالص ۴ میلیون تومان مواجه می‌شد. با احتساب کارمزد خرید و فروش و هزینه انبارداری ۱۳ روزه ، زیان نهایی به بیش از ۴٬۱۹۰٬۰۰۰ تومان می‌رسید. این سناریو نشان می‌دهد که ورود هیجانی یا بدون تحلیل به بازار سکه بورسی، می‌تواند منجر به زیان سنگین در مدت کوتاه شود.

سکه در بورس بهتر است یا طلای آب شده؟

سکه طلا و طلای آب‌شده، دو مسیر متفاوت برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا هستند. در ادامه این دو نوع دارایی را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

تفاوت فنی و مالی

از نظر فنی، طلای بورسی همان سکه تمام بهار آزادی طرح جدید است که دارای عیار ۲۲ و وزن ۸.۱۳۳ گرم است. از آن‌جایی که این سکه‌ها تحت نظارت رسمی و در قالب گواهی سپرده در خزانه بانکی و بورس کالا نگهداری می‌شوند، اصالت آن‌ها تضمین‌شده است. در صورتی که سرمایه‌گذار بخواهد سکه را به شکل فیزیکی تحویل بگیرد، قابلیت نگهداری طولانی‌مدت، استفاده به‌عنوان هدیه، یا حتی معامله مجدد در بازار را دارند.

در مقابل، طلای آب‌شده از ذوب‌شدن شمش، زیورآلات یا طلای شکسته به‌دست می‌آید و وزن مشخصی ندارد و از وزن بسیار پایین تا بالا در دسترس است. عیار طلای آب شده معمولاً ۱۸ است، اما چون از منابع متنوعی به‌دست آمده، صحت عیار آن تنها با عیارسنجی آزمایشگاهی قابل تأیید است.

همچنین طلای آب‌شده برای استفاده شخصی یا هدیه دادن گزینه مناسبی محسوب نمی‌شود.

مزایا و معایب هر روش

سکه بورسی و طلای آب‌ شده دو روش پرطرفدار برای سرمایه‌گذاری در طلا هستند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه این دو روش را با هم مقایسه می‌کنیم.

ویژگی‌ها	سکه بورسی	طلای آب‌ شده
اصالت و اعتبار	ضرب سکه به شکل کاملاً رسمی و تحت نظارت	ازجایی‌که احتمال کلاهبرداری در آن بسیار زیاد است، حتماً باید اعتبارسنجی انجام شود.
عیار و وزن	عیار ۲۲، وزن ۸.۱۳۳ گرم، استاندارد ثابت سکه امامی	معمولاً عیار ۱۸ دارای وزن و کیفیت متغیر
قابلیت نگهداری و هدیه	مناسب برای سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت	ازجایی‌کع ظاهری خام دارد، برای هدیه مناسب نیست و فقط برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.
قیمت‌گذاری	بر اساس نرخ طلا، ارز، تحولات سیاسی/ اقتصادی و عرضه/تقاضا	وابسته به بازار آزاد، نرخ دلار، نرخ طلا، تحولات سیاسی/ اقتصادی و به وابسته به نوسانات بازار
کارمزد و هزینه‌ها	کارمزد رسمی ۰.۱۲۵٪ برای هر معامله خرید یا فروش به همراه هزینه ارزیابی و انبارداری دارد	بدون اجرت تنها کارمزد خرید و فروش را در بر می‌گیرد که بین پلتفرم‌های مختلف متفاوت است.
دسترسی آسان	نیاز به ثبت‌نام در سامانه سجام و کد بورس کالا و کار با کارگزاری دارد.	دسترسی بسیار آسان در بازار یا فرآیند آسان ثبت‌نام در پلتفرم طلا
حداقل مبلغ خرید	حداقل ۱ سکه یا ۱۰۰۰ گواهی	امکان خرید با وزن و مبلغ حتی کمتر از ۱ میلیون تومان
زمان انجام معاملات	روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۸ و پنجشنبه تا ۱۵	امکان معامله در هر ساعتی از شبانه روز
قابلیت فروش دوباره	آسان و از طریق کارگزاری‌های آنلاین بورس	قابل‌فروش در پلتفرم‌های خریدوفروش طلا یا در بازار سنتی

برای چه کسی کدام بهتر است؟

در واقع، هیچ گزینه‌ای به‌طور مطلق بهتر از دیگری نیست؛ بلکه هر روش برای یک نوع خاص از سرمایه‌گذار مناسب‌ است. در ادامه بررسی می‌کنیم که هر نوع طلا برای چه کسی بهتر است.

سکه بورسی برای کسانی بهتر است که:

• دنبال خرید رسمی هستند و می‌خواهند مالکیت‌شان ثبت و قابل پیگیری باشد.
• به امنیت بالا و خرید بدون ریسک کلاهبرداری اهمیت می‌دهند.
• قصد دارند سکه را برای بلندمدت نگه دارند یا در بورس بفروشند.
• افرادی که می‌خواهند سکه را هدیه بدهند یا به‌صورت فیزیکی تحویل بگیرند.
• کسانی که با سامانه‌های معاملاتی مثل کارگزاری‌های مفید، آگاه آشنا هستند.

طلای آب شده برای کسانی بهتر است که:

• بودجه محدود دارند و سرمایه‌گذاری با مبلغ کم را ترجیح می‌دهند.
• کسانی که در بازار سنتی طلا فعال‌اند و تجربه کافی برای تشخیص عیار و فروش دوباره دارند.
• افرادی که قصد استفاده شخصی از طلا را ندارند و صرفاً فقط می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند.

جمع بندی

خرید سکه از بورس کالا یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای سرمایه‌گذاری در طلا در ایران است. در این مسیر، شما می‌توانید سکه تمام بهار آزادی را به‌صورت رسمی، بدون مالیات و با کارمزد بسیار پایین خریداری کنید و در صورت تمایل، آن را حضوری از خزانه تحویل بگیرید.

این فرآیند نیاز به ثبت‌نام اولیه در سامانه‌های معاملاتی، انتخاب نماد، خرید گواهی و سپس ثبت درخواست تحویل دارد. اگرچه محدودیت‌هایی مانند حداقل خرید یک سکه، هزینه نگهداری، یا زمان‌بندی تحویل وجود دارد، اما در مجموع، خرید سکه بورسی گزینه‌ای امن، قانونی و به‌صرفه برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال مالکیت واقعی و دوری از ریسک‌های بازار آزاد هستند.